سرمایه اندک و مهمان‌نوازی بزرگ
خانه‌های بوم گردی چند سالی است که سروصدای زیادی به پا کرده‌اند خانه‌های روستایی با غذای محلی و شکل و شمایل کاملاً روستایی و قدیمی که باب میل خیلی از گردشگرانی است که سال‌هاست از سنت‌های خود دورافتاده‌اند. جرقه این نوع کسب‌وکارها هم از روستاها زده شد وقتی‌که روستاییان به فکر اجاره دادن محل اقامت خود شدند منازلی که اگرچه برای آن‌ها تکراری و خسته‌کننده شده بود اما برای خیلی از شهرنشین‌ها جذاب بود و با آن عکس یادگاری می‌گرفتند. به همین دلیل روستاییان خانه‌هایشان را تجهیز کردند و محلی را برای مهمان اختصاص دادند اگر تا قبل از آن همیشه مهمان را رایگان می‌پذیرفتند این بار اما خدمات به او می‌دهند و برایش غذا می‌پزند و از این طریق درآمد دارند. حتی اگر مهمانانشان زیاد هم شود، همسایه‌ها و اهالی محل را هم به کار می‌گیرند یکی نان می‌پزد دیگری مایحتاج خانه را تأمین می‌کند و آن دیگری در خانه خدمات پذیرایی می‌دهد همین می‌شود که یک روستا مهمان می‌گیرد و خیلی‌ها مشغول به کار می‌شوند.
یک واحد بوم گردی از همین‌جا آغاز به کار می‌کند و بعد به سراغ اهلش یعنی متولیان ارائه مجوز در سازمان میراث فرهنگی می‌رود و از راهنمایان گردشگری و تورگردانان می‌خواهد که این خانه‌ها را به گردشگران معرفی کنند و یا خودشان دست‌به‌کار می‌شوند و به تبلیغ آنچه دارند می‌پردازند. گردشگران هم وقتی می‌بینند روستایی که زیرساخت بوم گردی در آن مهیاست و چند جاذبه گردشگری را با هم دارد ترغیب می‌شوند تا از آن بازدید کنند.
مازیار آل داود، پرچم‌دار این نوع بومگردی در ایران است. روستای پدری که او برای احداث بومگردی انتخاب کرد تا یک دهه پیش بیغوله‌ای بیش نبود اما حالا نام آن به‌عنوان یک مقصد مهم کویری از کتاب‌های راهنمای گردشگری خارجی زبان سر در آورده است. او یک برند و کارآفرینی است که برای ۱۶۰۰ بومگردی دیگر الگوی موفق به شمار می‌آید. مازیار این روزها مراقب است کسب‌وکار خانوادگی که عمر چندانی هم در ایران ندارد، به تجارت‌کده ای صرفاً پول‌ساز تبدیل نشود، بلکه همچنان عامل ترویج الگوهای زندگی روستایی با احیای مشاغل بومی و توزیع ثروت باشد.
رئیس هیات مدیره جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی، دغدغه تغییر رویکرد در این کسب‌وکار کوچک را دارد و برخلاف فرمول جهانی چندان به تجاری‌سازی آن مایل نیست. او می‌گوید: بوم گردی در اصل کسب‌وکار کوچکی بود که به بزرگ شدن نیازی نداشت. بومگردی ها در ابتدا خانه‌های روستایی کوچکی بودند که بعدها با توجه به نیاز مسافر و به‌مرور گسترده‌تر شدند و به شکل دیگری درآمدند و به یک بیزینس تبدیل شدند. البته که این اتفاق در کشورهای دیگر هم رخ می‌دهد، تجربه‌ها در همه‌جا تقریباً یکسان است. آل داود معتقد است: این خانه‌های کوچک باید به تعداد زیاد تکثیر شوند تا جمعیت بیشتری از آن بهره ببرند، با این اتفاق نه‌تنها خانه‌های روستایی حفظ و مرمت می‌شود که با سرمایه‌های کوچک، کارآفرینی نیز اتفاق می‌افتد.
او ادامه می‌دهد: هدف ما این است که نمونه‌های واقعی بومگردی را ترویج دهیم، یعنی در یک روستا خانواده‌ها و جوانانی که در خانه خود فضایی اضافه هرچند کوچک دارند را ترغیب کنیم تا با سرمایه‌ای اندک وارد چرخه گردشگری شوند، با این کار اشتغال و درآمدزایی فراگیرتری ایجاد می‌شود.
آل داود درباره میزان سرمایه‌ای که برای راه‌اندازی این کسب‌وکار نیاز است، توضیح می‌دهد: زمانی با سرمایه حداقلی در حد مرمت و تجهیز دو اتاق و یا فضای اضافی خانه می‌شد بومگردی راه‌اندازی کرد اما حالا با موج عظیمی از بومگردی هایی روبرو هستیم که شکل دیگری را ترویج می‌دهند و سرمایه‌های کلان می‌طلبند که شاید هم به آن نیاز نباشد، چون این سرمایه‌ها معمولاً بدون مطالعه وارد این چرخه می‌شود که درنهایت نتیجه‌ای ندارد. عضو هیات مدیره جامعه حرفه‌ای بومگردی، رویکرد اصلی بومگردی را احیا و زنده کردن روستاها و حفظ فرهنگ‌ها می‌داند و می‌گوید: مستلزم این اتفاق حضور بیشتر جوانان است. ما باید معنی بومگردی را بشناسیم و به آن نگاه عادی نداشته باشیم. هدف آن‌هایی که وارد این کار می‌شوند و تأثیر فرهنگی که دارند خیلی مهم است. بومگردی ارزش‌ها را زنده می‌کند و صرفاً یک شغل و یا کسب‌وکار ساده نیست و یا داستان آن بیزینس نبوده است. نمونه زیاد داریم که به خاطر یک نفر و اهدافی که در بومگردی پیگیری کرده یک روستای متروک زنده شده است. ارزش این کار از سرمایه‌گذاری‌های کلان در بومگردی بیشتر است.
او معتقد است بومگردی برای همه اعضای خانواده، حتی فرزندان کوچک ایجاد شغل می‌کند و در ادامه به تأثیر آن در اشتغال‌زایی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: بدون استثناء در بومگردی برای همه اعضای خانواده شغل حاصل می‌شود. در اقامتگاه‌های بزرگ نیز برای دست‌کم ۴ تا ۵ نفر مستقیم شغل ایجاد می‌شود.
آل داود برای تبیین وضعیت اشتغال در بومگردی ها، اقامتگاه خود را مصداق می‌آورد و بیان می‌کند: در اقامتگاه آتشونی در روستای گرمه علاوه بر خودم و همسرم، بردارم و همسرش که کافه و فروشگاه صنایع‌دستی را مدیریت می‌کنند، سه تا چهار نفر دیگر نیز مشغول‌اند. علاوه بر این متأثر از آمدوشد زیاد گردشگران، بازارچه صنایع‌دستی در روستا ایجادشده که نه‌تنها تمام اهالی روستا با عرضه محصولات صنایع‌دستی در آن به کار مشغول شده‌اند و درآمد کسب می‌کنند که از روستاهای اطراف نیز برای فروش محصولات صنایع‌دستی به این بازارچه می‌آیند. حضور گردشگران به‌واسطه تبلیغاتی که برای بومگردی های موجود در روستا انجام شد، انگیزه خوبی برای تولید صنایع‌دستی با کیفیت بوده و هیجان، انگیزه و خلاقیت آن‌ها را افزایش داده است.
وی اضافه می‌کند: روستای گرمه دو بومگردی با امکان پذیرش ۵۰ تا ۶۰ نفر را دارد اما در تعطیلات نوروز دست‌کم ۱۵ اتوبوس برای بازدید روستا آمدند و از فضاهای طبیعی و یا کافه و بازارچه صنایع‌دستی آن استفاده کردند.
آل داود درباره میزان سرمایه‌ای که برای راه‌اندازی این کسب‌وکار نیاز است، توضیح داد: متأسفانه بومگردی ها به شکلی درآمده‌اند که دیگر کمتر با سرمایه اندک می‌توان وارد آن شد. اعتقاد ما این بود که فضای اضافی خانه را می‌توان با افزودن حداقل استانداردها برای مهمان‌نوازی آماده کرد اما حالا شرایط طوری شده که برای آماده‌سازی، تغییر کاربری و تجهیز یک‌خانه تقریباً سالم به متراژ ۲۰۰ متر، هر متری یک‌میلیون تومان باید هزینه کرد که البته این نرخ بسته به موقعیت روستا و چگونگی تجهیزات متغیر است.
آل داود تأکید می‌کند: بومگردی فضای امن خانوادگی است که در مقایسه با بسیاری از مشاغل اداری، حرفه‌ای راحت و ایمن به شمار می‌آید که نه‌تنها می‌توان زندگی روستایی را در جریان آن تجربه کرد و به تجربه گذاشت که فضایی را هم به مهمان‌نوازی اختصاص داد.
