مصاف با کرونا از رکود تا صعود
ویروس کرونا در حالی وارد کشور شد و همه را درگیر خود کرد که استارتاپهای ایرانی و کسب و کارهای آنلاین کشور از این قاعده مستثنی نماندند و با روشهای متفاوتی به جنگ کرونا رفتند.
نحوه مواجهه کسبوکارها و بنگاه اقتصادی، برای کاهش اثرات منفی شیوع کرونا متفاوت بوده؛ برخی از آنها دست به تعدیل نیرو زدند؛ برخی شاهد رشد چشمگیری بودند و تعدادی تلاش کردند با راههای متفاوت سرپا بمانند، برخی از زیرساختی که باید برخوردار نبودند و حتی نیاز به کمکهای دولت داشتند.
دورکاری؛ اولین راهچاره
همزمان با استارت ویروس کرونا و ورودش به ایران؛ «کافه بازار« یکی از اولین استارتاپهایی بود که به صف دورکاری پیوست و تلاش کرد سلامت کارکنان خود را تضمین کند. امیر حقیقت مدیر، روابط عمومی کافه بازار در این رابطه نوشت:«برای کاهش ریسک کرونا جمعی از اهالی کافه بازار امروز به شکل آزمایشی دورکاری می کنند تا نیازهای زیرساختی و امکان اجرایی شدنش در بلندمدت روشن شود. هرجایی امکانات، محدودیتها، ملاحظات و فرهنگ سازمانی خودش را دارد. مهم این است که در بحران با همفکری و خلاقیت ریسک به کمترین حد برسد.»
ژوبین علاقبند، مدیر عامل «اسنپ» نیز از دورکاری کارکنان اسنپ خبر داد و نوشت: «برای حفظ سلامتی همکارانمان تصمیم گرفتیم چند روزی دورکاری را تجربه کنیم. امیدوارم با کمک هم این روزها را به سلامت پشتسر بگذاریم.»
شرکت های «تخفیفان» و «نتبرگ »به مدیریت نازنین دانشور نیز از دورکاری کارکنانشان خبر دادند. «فناپ» نیز به این صف پیوست و برای سلامت کارکنانش ترجیح داده برای مدتی دورکاری را امتحان کند. مدیر عامل «علی بابا» نیز طی توییتی در این زمینه از دورکاری کارکنان خود خبر داد.
«دیجی کالا» با وجود وضعیت پیش آمده نتوانسته به این جمع اضافه شود اما در این زمینه امیر حسن موسوی، مدیر روابط عمومی این مجموعه نوشت: «بخش زیادی از همکاران من در دیجیکالا درگیر عملیات هستند و دورکاری برای ما یعنی سرویس ندادن دیجیکالا. تو این روزهای سخت، خیلی از هموطنانمون برای حفظ سلامتیشون خرید آنلاین رو انتخاب میکنن. سر کار رفتن برای ما الان دیگه فقط سر کار رفتن نیست. یه مسئولیت اجتماعی مهمه.»
»زرین پال» نیز از دیگر شرکتهای این لیست است. آرش کریم بیگی، مدیرعامل «شاتل موبایل» نیز امروز با انتشار توییت از آغاز عملیات دورکاری در این شرکت خبر داد. « باسلام» یکی از استارتاپهای ایرانی که در قم مسقر است، و «فرادرس» از تصمیم این مجموعهها برای انجام فعالیتهای خود به صورت دورکاری برای مبارزه با ویروس کرونا خبر دادند.
« آپارات گیم»، «آمیرزا» و.. از دیگر شرکتهای لیست دورکاری بودند و در ادامه بسیاری از شرکت های به نام و گمنام استارتاپی به این صف پیوستند و تلاش کردند بحران و شوک ناشی از کرونا را در روزهای نخستین به نوعی از مجموعه خود دور نگاه دارند. اما شاید این دورکاری؛ نقطه آغاز این مسیر بود.
رکود استارتاپها
استارتاپهای زیادی در بدو ورود کرونا به ایران با رکود عجیب و غزیبی مواجه شدند. رکودی بی سابقه که بحرانی عجیب با خود به همراه داشت. اما برخی نیز در مقابل با رشد شگفتانگیزی مواجه شدند.
پلتفرمهایی که دچار رکود شدند تعدادشان بالا بود و مجموعههای بزرگ و به نام از رکود خبر میدادند.
«علی بابا» یکی از بزرگترین استارتاپهای حوزه گردشگری پیش از سال نو؛ با کاهش ۸۰ درصدی فروشش با تعدیل ۱۸۲ نفر ازنیروهای انسانی خود سعی کرد در بحران کرونا چنگ بر ریسمان نجات بزند. ریسمانی که مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت. اما موضوع به اینجا ختم نشد و در ادامه «الی گشت» با تعدیل ۸۰ نفر از نیروهای خود مسیر علی بابا را ادامه داد.« فلایتیو» نیز ۷۵ درصد از کل فروش خود را از دست داد.
در همان بحبوحه عنوان شد که پلتفرم های آنلاین ارایه خدمات رزو هتل آنلاین و اقامتگاه حق ارایه خدمات ندارند. این موضع تا یک ماه پس از سال ۹۹ ادامه دار بود و در نهایت رضا الفت نسب سخنگوی اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی از برداشته شدن این قانون خبر داد و استارتاپ های این حوزه توانستند مسیرشان را دوباره استارت بزنند. استارتی که همچنان شاید به یک سوم تحرک بازاری که سابقا داشتند نرسیده و سایه ویروس کرونا همچنان بر آن سنگینی میکند.
در حوزه حمل و نقل «الوپیک» با کاهش ارسال مرسولات در مدت مشابه نسبت به سال گذشته روبهرو شد. مسافران «اسنپ» کاهش یافت و بسیاری از استارتاپهای ارسال مرسوله با کاهش ارسال مواجه شدند. کسب و کارهای مرتبط با سفارش غذا و پخت و ارسال غذا عملا راکد شد.
صعود استارتاپی
در هیاهوی کرونایی کشور بسیاری از استارتاپها نیز وجود داشتند که سیر صعودی قابل توجهی را تجربه کردند.
« دیجی کالا »درهمان ابتدای روزهای کرونایی؛ با بالا رفتن میزان خرید آنلاین مردم از این پلتفرم، تصمیم به استخدام ۲ هزار نیروی کاری جدید گرفت و توانست در این میان برگ برنده کرونا را در دست گیرد.
کسب و کارهای حوزه رسانه و ویدیو رشد خوبی کردند. VODها برنده بحران بودند. برای مثال «فیلیمو» اعلام کرد طی ده روز با ۷۴ درصد افزایش تماشای انیمیشن مواجه شدند. بیش از VODها کسب وکارهایی که امکان برگزاری رویدادهای آنلاین را دارند گامهای بزرگی به سمت افزایش مشتری برداشتند. ایسمینار اعلام کرده به طور متوسط فروش روزانهاش ۵ برابر شده و طی هفت روز بیش از ۶۰۰۰ کاربر و پرداختکننده جدید داشته است. و…
اما از طرفی استارتاپهای حوزه سلامت علاوه بر تجربه رشد بی سابقه تلاش کردند در روزهای کرونایی کنار مردم باشند. برخی از این استارتاپ ها بزرگترین چالش خود را رشد بی وقفه و بسیار سریع و کمبود نیروی انسانی را بزرگترین مشکل خود در این دوران اعلام کردند. اما نکات جالب توجهی نیز در ربطه با رشد خود منتشر کردند.
استارتاپ «دکترساینا» از جمله استارتاپ هایی است که در زمینه مشاوره پزشکی ونوبتدهی آنلاین فعالیت میکند. دکتر ساینا تست آنلاین کرونا و مشاوره رایگان ارائه میدهد.
به گفته مسئولان این استارتاپ، دکتر ساینا رشد ۷ برابری در تعداد کاربران داشت و کاربرانی که از این پلتفرم خدمات دریافت میکنند از مرز ۱۰۰ هزار نفر گذشتند و این تیم در کنار این فعالیتها، محتواهای گوناگونی در خصوص کرونا تولید کردند.
همچنین تیم ساینا تست آنلاین کرونا را نیز در سایت خود قرار داده و از ۸ شب تا ۱۲ شب مشغول خدمات دهی بودند.
«هاسپیتل »هم که از دیگر استارتاپ های سلامت ، با شیوع ویروس کرونا تلاش کرد تا با حجم بیشتری خدمات مشاورهای به مردم ارائه دهند تا افراد از خانه خارج نشوند.
در این استارتاپ، پویشی در میان پزشکان به نام «تخصص من رایگان» ایجاد شده و آنها اعلام کردند که دراین روزها مشاوره رایگان ارائه میدهند. در پلتفرم هاسپیتل، یک دستهبندی جدا برای ویروس کرونا تعریف شد.
استارتاپ «شفاجو»، از دیگر پلتفرمهایی است که در زمینه مشاوره و رژیم آنلاین و معرفی مراکز درمانی فعالیت میکند.
این استارتاپ در زمان شیوع کرونا و انتشار اخبار گوناگون و شایعات، سعی کرد تا با تکیه بر منابع معتبر و مقالههای علمی به منبع قابل اعتمادی برای کاربران تبدیل شود.
استارتاپ «زوپ» نیز در این روزها در زمینه مشاوره آنلاین و ویدیویی سعی کرد تا کاربران را راهنمایی کند و نگرانی آنها در مورد کرونا را کاهش دهد.
«بهزی» از دیگر استارتاپ های حوزه سلامت است که در زمینه آموزش خود مراقبتی، پیگیری و پایش مستمر بیماران فعالیت میکند.
بهزی نیز به بیمارانی که دوره نقاهت خود را میگذراندند و آنهایی که به کرونا مبتلا شدند؛ اما نیازی به بستری شدن در مراکز درمانی ندارند، آموزشهای خود مراقبتی لازم را میداد و وضعیت سلامت آنها را مدام پایش میکرد.
عملکرد اپلکیشن «ماسک» نیز با دیگر سامانهها و اپلکیشنهای این حوزه متفاوتتر است و علاوه بر آگاهیبخشی و ثبت وضعیت سلامت افراد در زمینه ثبت «تماسهای نزدیک» کاربران نیز فعالیت میکند.
در اپلکیشن ماسک موارد تماس نزدیک ثبت میشد تا در صورتی که فردی بیمار تشخیص داده شد، به اطرافیان او اطلاع داده شود.
امروز که بیش از سه ماه از ورود این ویروس به کشور گذشته هنوز حال و احوال بسیاری از استارتاپها در دورکاری جریان دارد. برخی همچنان از این موضوع که دچار رکودند گلایه دارند. گلایهای که پای وزارت ارتباطات و سازمان فناوری را نیز به ماجرا وارد کرد و امیر ناظمی رییس سازمان فناوری از ارایه وام وجوه اداره شده به برخی استارتاپ های حوزه گردشگری و خدماتی خبر داد.
ادغام و تملیک
در حالی که همه به نوعی با بحران دست به گریبانند خبرهای جدیدی در راستای خرید مقداری از سهام «کمدا» که یک شبکه اجتماعی مخصوص خرید و فروش اینترنتی لباس است توسط دیجی کالا نیز به گوش رسید. خبری که توسط «ثنا خالصی» بنیانگذار «کمدا» اعلام و توسط «حمید محمدی» مدیر عامل «دیجی کالا» در توییتر تایید شد و سرو صدای زیادی همراه خود داشت. آنطور که خالصی اعلام کرد، کمدا از این پس در حوزه زیرساخت، لجستیک، خدمات پرداخت، مارکتینگ و محتوا از خدمات دیجیکالا استفاده خواهد کرد.
نگاه اجمالی به آنچه گذشت
اما اگر بخواهیم نگاهی اجمالی به کسب و کارهای آنلاین داشته باشیم آنچه غیر قابل کتمان است رشد قابل توجه استارتاپهای فروش و خدمات آنلاین و سلامت بود. اما بیشترین ضربه در این شرایط شاید متوجه استارتاپهای حوزه گردشگری شد. حوزه ای که با کاهشی بالای ۸۰ درصد و حتی ممنوعیت ارایه اقامتگاه ضربه مهلکی را پذیرفت.
اما در نگاهی کلی بسیاری از فروشگاه ها به سمت و سوی فروش آنلاین هجوم آوردند و همین باعث رونق کسب و کارهایی که طراحی سایت انجام میدادند شد. بنابر گزارش لنسیریفای یکی از پلتفرمهای مختص افرادی که به صورت فریلنسر فعالیت دارند میزان تقاضا برای استفاده از نیوری کاری که تخصص مدیریت شبکههای اجتماعی داشتند در این ماهها با رشد چشمگیری همراه شد.
باید منتظر ماند و دید همزمان با اتمام کرونا؛ و برداشته شدن سایه سنگینش از سر استارتاپ ها و کسب و کارهای آنلاین شاهد چه اتفاقات جدیدی خواهیم بود. آیا استارتاپهایی که در این مدت زیان ده شدند به نقطه اول خود بازخواهند گشت؟ آیا استارتاپ هایی که رشد فزاینده ای را تجربه کردند با ریزش کاربر همراه خواهند بود؟ آیا کسب و کارهای آنلاین با اقبالی که در زمان کرونا همراه شدند به مسیرشان ادامه خواهند داد و آیا فرهنگ خرید اینترنتی که در این مدت سربه فلک برداشت همچنان ادامه خواهد داشت؟
مطالب مرتبط
هر آنچه باید راجع به شتاب دهنده ها بدانید
25 فروردین 1400مزیت استارتاپ ها
25 فروردین 1400سروبان؛بازار خرید و فروش محصولات کشاورزی
24 فروردین 1400بررسی اکوسیستم استارتاپ ایران
23 فروردین 1400مروری بر گزارش جامع اسنپ در سال ۹۸
22 فروردین 1400مامان پز چگونه به وجود آمد؟
14 فروردین 1400