اقتصاد اشتراکی ، مدل نوین کسب و کار

اقتصاد اشتراکی ، مدل نوین کسب و کار

اقتصاد اشتراکی در ساده ترین تعریف خود به معنای استفاده از ظرفیت های خالی منابع و خدمات موجود، در بستری چون اینترنت به منظور استفاده مشترک بین بازیگران مختلف است. این مفهوم به معنای ساده خود سابقه ای به بلندای تاریخ معاملات بشر دارد اما به مفهوم امروزی آن با شکل گیری اینترنت و شبکه های اجتماعی و تعاملی در دهه های اخیر معنای خاص خود را پیدا کرده است.

واژه نامه آکسفورد تعریف اقتصاد تسهیمی را به این صوررت بیان می کند: ” اقتصاد تسهیمی به سیستمی گفته می شود که دارایی ها و خدمات بین افراد مختلف در آن به اشتراک گذاشته می شود- چه به صورت رایگان و چه با هزینه –  و معمولا  بستر ارایه آن فضای اینترنت است.

اقتصاد اشتراکی

برخی این پدیده را به نوعی مردمی سازی اقتصاد و حذف تمرکز از دولت ها می دانند اما برخی در یک نگاه بدبینانه تر این پارادایم جدید اقتصادی را صرفا یک تغییر کارفرمایانه از دولت ها به پلتفرم هایی چون گوگل و یا صاحبان پلتفرم های جدید ارزیابی می کنند. در یک بررسی و روند کلی از ادبیات این حوزه می توان به این مفهوم رسید که اقتصاد اشتراکی را چه مثبت و چه منفی تلقی نماییم تحول و شیفت جدیدی را در برخی از ابعاد بازار ایجاد کرده است هر چند ممکن است این تحولات موقت و یا در یک چارچوب مشخص قدیمی تر باشند. اما در کنار این ورود این مفهوم و به نوعی پاردایم نوین اقتصادی زمینه را برای شکل گیری  زمین های بازی جدید و تغییر در زمین های قدیمی فراهم ساخته است و خود این امر به تنهایی می تواند باعث تغییر در بازیگران بازار و به طبع تغییر در سازوکارهای بین آنها نیز شود.

اقتصاد اشتراکی می خواهد چه کار کند؟

اگر بخواهیم به طور ساده در مورد مساله و ایده اقتصاد تسهیمی صحبت کنیم باید بگوییم که: وقتی می توان چیزی را با قیمت کمتر و ساده تر اجاره کرد، چرا آن را بخریم؟ این ایده با توجه به گسترش اینترنت و تلفن های هوشمند و فراهم آمدن ارتباطات سریع و ساده، روز به روز گسترش بیشتری می یابد و گستره آن از استفاده مشترک از ماشین و اقتامتگاه های توریستی، به وسایل کوچک تر و کم ارزش تری چون وسایل منزل و یا دوچرخه هم رسیده است. این سنخ ایده ها با برقراری ارتباط بین فردی که به نوعی مالک یک وسیله یا خدمت است و فعلا به آن نیاز ندارد و از طرفی کسی که هزینه خرید کالا را ندارد ولی به آن نیاز دارد، به شکل گیری بهتر یک بازار مشترک کمک می کند.

در مدل اقتصاد تسهیمی، طرف دارنده کالا و خدمت از یک موضوع بلا استفاده سود کسب می کند و طرف مقابل که نیازمند به این خدمت یا کالاست با حداقل هزینه نیازش را برآورده می کند. در این میان ضریب نفوذ اینترنت، گسترش تلفن های هوشمند، فناوری های راهبری و مکان یابی، شبکه های اجتماعی و  متعاقبا به وجود آمدن بسترهای مبتنی بر اعتماد طرفینی، نقش مهمی را ایفا کرده اند.

آیا اقتصاد اشتراکی همان اقتصاد On demand  است؟

استارت آپ های زیادی با تقلید از مدل اوبر در بخش های مختلفی چون باغبانی، آموزش، خدمات و نظافت شکل گرفته اند. این سنخ از استارت آپ ها را به عنوان استارت آپ های On-Demand Economy یا ODE به شمار می آورند چرا که هدف اصلی این استارت آپ ها تبدیل کردن موبایل شما به یک کنترل از راه دور برای انجام دادن برخی کارهاست. ارزش اصلی این کسب و کارها مبتنی بر کیفیت استاندارد یک خدمت و شفافیت قیمتی شکل می گیرد.

در مقابل استارت آپ های ODE، استارت آپ های اقتصاد اشتراکی  هستند که معروفترین آنها Airbnb  است. در این استارت آپ ها افراد دارایی های خود و یا زمان و مهارت های خود در یک قیمت مشخص که توسط خود آنها تعیین می شود، به اشتراک می گذارند.

تفاوت استارت آپ های اقتصاد اشتراکی با ODE در این است که در اقتصاد اشتراکی قیمت ها توسط خود افراد  آزادانه و در یک بازار بدون محدودیت قیمتی تعیین می گردد. در این کسب و کارها قیمت توسط شرکت تعیین نمی گردد و طرفین قرارداد نیز به صورت اتوماتیک و اجباری به یکدیگر وصل نمی شوند. هدف این کسب و کارها فراهم آوردن فضایی برای مبادله و اعتماد است. در طرف دیگر، استارت آپ های ODE نیازمند این هستند که تامین کنندگان خود را کنترل کنند و آنها را به مشتریان متصل نمایند تا خدمت تقاضا شده را اجرا نمایند.

اقتصاد اشتراکی

از منظر آقای آرنال، مدیر شرکت Stooie، با توجه به تفاوت های ذکر شده، استارت آپ های اقتصاد اشتراکی مزایای بسیار زیادی دارند که می توانند -بدون مشکلات ساختاری استارت آپ های ODE که کسب و کارهای آنها را تهدید می کند- کیفیت خدمت و شفافیت قیمتی را رقم بزنند.

از منظر حقوقی استارت آپ های ODEبه دلیل اینکه قیمت های خدمات ارایه شده توسط  همین شرکت های میزبان ارایه می شود، می توانند تحت فشار سازمان ها و نهادهای دولتی برای تنظیم این قیمت ها قرار بگیرند از طرفی دیگر این شرکت ها دارای ریسک هزینه عملیاتی نیز هستند و بنا به دلیلی که ذکر شد، این کسب و کارها می توانند از سودآوری خارج و وارد چرخه زیان شوند. چنین ریسکی در مورد استارت آپ های اشتراکی بسیار کمتر است چرا که قیمت ها توسط خود افراد تنظیم می گردد و شرکت میزبان نقش آن چنانی در این فرآیند و فرآیندهایی مشابه کنترل رفتاری سرویس دهنده ندارد.

براساس تحلیل مارتین مینگو، مدل های کسب وکار ODE برای وظایف و اموری که اولا ضروری باشند ثانیا نیاز رایج و متداول باشند و ثالثا این وظایف قابل ارایه به صورت استاندارد و در قالب کالا باشند، مناسب است. علت اصلی موفقیت کسب و کارهای حوزه حمل و نقل مسافر(مشابه اسنپ)و هم چنین تحویل غذا (مشابه اسنپ فود) به دلیل داشتن همین سه ویژگی است.

اجزا اقتصاد اشتراکی:

اقتصاد اشتراکی را می توان شامل سه جز دانست. بخش اول اقتصاد اشتراکی تبادل همتا به همتاست و یا به طور دقیق تر تبادل بین مشتری – مشتری است. بخش دوم دسترسی موقت از طریق قرض یا اجاره است و بخش سوم استفاده بهتر از منابع غیر کارآست.

-در بخش اول یعنی اقتصاد P2P یا C2C مشتری دسترسی به کالا یا خدمات و چیزهایی از این قبیل را همانند یک بنگاه اجاره ای کوچک به طرف مقابل واگذار می کند. در این شرایط که یکی از طرفین بازای یک ثمن، کالا یا خدمت خود را به طرف مقابل اجاره یا قرض می دهد، بُعد اقتصاد Peer to Peerیا اقتصاد همتا به همتا از نظر اقتصاددانان پررنگ تر است.

-در بخش دوم مفهوم دسترسی جانشین مالکیت می شود. اقتصاد اشتراکی را می توان یک نمونه از اقتصاد دسترسی به شمار آورد در جایی که مصرف کنندگان دسترسی را به جای مالکیت انتخاب می کنند. مالکیت ماشین در بین جوانان به طور خاص کاهش پیدا کرده است و این در کنار به وجود آمدن گزینه هایی چون گزینه های اقتصاد دسترسی فراهم شده است.

-در بخش سوم به استفاده بهتر از ظرفیت های خالی و دارایی های ناکارآمد اشاره شده است. در این شرایط تعداد کالاهای لازم برای رفع نیاز یک جامعه معین، کاهش می یابد.

رشد و روندهای جهانی  اقتصاد اشتراکی در غالب این سه روند اصلی و تعاملات بین آنها در حال شکل گیری و حرکت است.

اقتصاد اشتراکی

تعداد استارت‌آپ‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند بسیار زیاد است، در لیست زیر تعدادی از استارت‌آپ‌های مبتنی بر اقتصاد اشتراکی را به صورت خلاصه معرفی کرده‌ایم:

۱. Go Halfsy یک استارت‌آپ در سان‌فرانسیسکو است که می‌توانید لیست کالاهایی که علاقه دارید را بنویسید و منتظر افرادی بمانید که قصد خرید این کالا را دارند و به صورت اشتراکی با یکدیگر خرید کنید.

۲. Shared Earth این پلتفرم در لس‌آنجلس افرادی که زمین کشت و کار دارند را به افراد علاقه‌مند به باغبانی متصل می‌کند.

۳. HOMECAMP در سیدنی استرالیا تا حدودی به Airbnb شبیه است اما بیشتر برای افرادی است که تمایل دارند حیاط خانه‌ی خود را به مسافران اجاره دهند تا بتوانند از کمپ مسافرتی استفاده کنند.

۴. Appetit یک پلتفرم در ایتالیاست که افراد می‌توانند در خانه‌ی یکدیگر آشپزی کنند و در کنار هم شام را میل کنند.

۵. Barqo یک پلتفرم در آمستردام است که افراد می‌توانند قایق‌ها و کشتی‌های خود را به اشتراک بگذارند.

۶. Buckl یک پلتفرم در پاریس و مشابه UberPOOL می‌باشد اما به جای ماشین، هواپیما و جت شخصی خود را به اشتراک می‌گذارید.

۷- Closet Collective یک پلتفرم برای اشتراک گذاری لباس در نیویورک است که افراد لباس‌های خود را اجاره می‌دهند.

۸-(Pley Pleygo) یک پلتفرم در سانتاکلاراکالیفرنیا و SPARKBOX Toy Company در نیویورک است که می‌توانید برای کودک خود اسباب‌بازی اجاره کنید و اسباب‌بازی کودک خود را به اشتراک بگذارید.

۹-Desks Near Me یک استارت‌آپ در سان‌فرانسیکو است که می‌توانید برای انجام کارهای خود یک فضای کاری در ابعاد یک میز یا اتاق اجاره کنید و اگر فضای خالی دارید اجاره دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

error: Content is protected !!