ضرورت سیاست‌گذاری برای بهره‌برداری از مزیت‌های نسبی

فورچون جهانی ۵۰۰ (Fortune Global 500) که با عنوان جهانی ۵۰۰ نیز شناخته می‌شود، رتبه‌بندی سالانه از ۵۰۰ ابرشرکت در سراسر جهان را ارائه می‌دهد که از طریق محاسبه درآمد سالیانه آن‌ها، انجام می‌گیرد. این فهرست، سالانه توسط موسسه فورچون منتشر می‌شود. تا سال ۱۹۸۹ این فهرست فقط شرکت‌های صنعتی خارج از ایالات متحده را شامل می‌شد و تحت عنوان«گلوبال ۵۰۰» نامیده می‌شد. بنابراین، از سال ۱۹۹۰ فهرست دیگری به نام «فورچون گلوبال ۵۰۰» ایجاد شد که به آن شرکت‌های آمریکایی نیز اضافه شدند. از سال ۱۹۹۵ تابه‌حال به فرم کنونی منتشر شده و شرکت‌های خدمات مالی و خدماتی را نیز در بر می‌گیرد.
لیست ۱۰ شرکت برتر جهان براساس درآمد (میلیون دلار)

نگاهی به صنایع حاضر در لیست فورچون جهانی ۵۰۰

در طی زمان، سهم کشورها از تعداد شرکت‌های حاضر در لیست فورچون جهانی ۵۰۰ در حال تغییر بوده است. این تغییر بیشتر به این صورت بود که سهم کشورهای توسعه‌یافته در گذر زمان کاهش می‌یافت و در عوض، سهم کشورهای در حال توسعه افزایش پیدا می‌کرد. این خود نشان‌دهنده افزایش قدرت اقتصادهای نوظهور جهانی است. سهم کشورهای توسعه‌یافته از لحاظ تعداد شرکت‌های حاضر در لیست فورچون جهانی ۵۰۰ در گذر زمان کاهش یافته است.
در آمریکا، به صنعت بیمه، محصولات غذایی، خرده‌فروشی، بانک‌ها و موسسات اعتباری و عمده‌فروشی، بهای بیشتری نسبت به سایر صنایع داده شده است. در ژاپن، صنعت وسایط نقلیه، بیمه، تجهیزات الکترونیک و خدمات بازرگانی مهم‌تر بودند.
در آلمان نیز، صنعت وسایط نقلیه مهم‌ترین صنعت کشور و صنعت بیمه و بانکداری نیز صنایع مهم آن، در این لیست حضور داشت. می‌توان استدلال کرد که کشورهای در حال توسعه، بیشتر تمایل به ورود به بحث انرژی، پالایش نفت، معدن، و تولید فلزات اساسی داشته‌اند. در حالی که کشورهای توسعه‌یافته، به بحث بیمه و بانکداری در کنار صنایع منحصربه‌فرد خود، علاقه خاصی داشته‌اند.

لیست ۱۰ شرکت برتر جهان براساس درآمد (میلیون دلار)

ارائه نگاه راهبردی

همان‌طور که بیان شد، کشورهای در حال توسعه با یک‌سری صنایع خاص وارد لیست فورچون جهانی ۵۰۰ شده‌اند. این خود می‌تواند برای سیاست‌گذاران اقتصاد ایران یک علامت باشد، به‌طوری‌که همانند کشورهای در حال توسعه حاضر در لیست فورچون جهانی ۵۰۰، توجه خود را به صنایعی چون انرژی، ساخت مهندسی، فلزات اساسی، معدن و تولید نفت خام مبذول دارند. البته، این به معنای افزایش وابستگی اقتصاد به منابع زیرزمینی نیست؛ درواقع این صنایع با قدرت گرفتن در عرصه‌های بین‌المللی می‌توانند با سرازیر کردن درآمد و منابع مالی فراوان به اقتصاد کشور، محور توسعه سایر صنایع نیز باشند.

درواقع، با توجه به این‌که صنایع مطرح‌شده، زودتر از سایر صنایع در کشورهای در حال توسعه، قدرت گرفته‌اند، شایسته است به نقش این صنایع در پیشرفت اقتصادی کشورها توجه بیشتری شود. طبق گزارش بریتیش پترولیوم (BP, 2016) در سال ۲۰۱۵ ذخایر نفتی اثبات‌شده ایران برابر با ۱۵۷ میلیارد بشکه بوده است. از این لحاظ، ایران رتبه سوم جهانی را دارا بوده و درحقیقت نزدیک به ۱۰درصد از ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد. در مورد ذخایر گاز طبیعی نیز، طبق گزارش این مرجع، ایران دارای ۱۱۱ تریلیون مترمکعب ذخایر گاز طبیعی است، که از این لحاظ رتبه اول در جهان است. ذخایر گاز طبیعی ایران هم در حدود ۱۸درصد از ذخایر کل جهان است. این سطح از ذخایر می‌تواند بستر بسیار مناسبی را برای پرورش شرکت‌های نفتی در ایران ایجاد کند.

البته، صرفاً تولید نفت و گاز خام ارزش افزوده چندانی نخواهد داشت. مهم این است که شرکت‌های ایرانی فعال در عرصه پالایش نفت بتوانند با ارتقای فعالیت‌های خود، ارزش افزوده بیشتری را برای اقتصاد کشور ایجاد کنند. در صنایع معدنی نیز، ایران دارای پتانسیل عظیمی برای توسعه است. سیاست‌گذاران بایستی همانند سایر کشورهای در حال توسعه، به تولیدات صنایع معدنی توجه خاصی داشته باشند؛ چراکه این صنایع بنا به یافته‌های این گزارش، یک محور توسعه برای سایر صنایع اقتصاد یک کشور هستند.
موضوع دیگر، ورود و خروج صنایع از لیست فورچون است. صنعت خرده‌فروشی اینترنتی با ورود دو شرکت مطرح آلفابت و آمازون به لیست، در جمع ۵۰۰ شرکت برتر جهان مطرح شد. این امر، نه‌تنها بحث خرده‌فروشی اینترنتی را مهم جلوه می‌دهد، بلکه توجه را به تمامی فعالیت‌های مبتنی بر اینترنت جلب می‌کند. در همین راستا، به‌عنوان یک کشور در حال توسعه، ایران می‌تواند با بهبود زیرساخت‌های اینترنت، عرصه را برای ظهور شرکت‌های مطرح ایرانی، نه لزوماً در سطح فورچون جهانی ۵۰۰، هموار کند.

درواقع، اینترنت می‌تواند عرصه‌ای برای جولان شرکت‌های نوپای ایرانی باشد. در کل، می‌توان چنین خلاصه کرد که بهترین صنایع برای سرمایه‌گذاری در ایران، صنایع تولید و پالایش نفت، تولید فلزات اساسی، بانکداری و بیمه و خدمات مبتنی بر اینترنت است. با توجه به جمعیت جوان این کشور و نرخ بالای تحصیلات دانشگاهی در رشته‌های فنی و مهندسی، و همچنین ذخایر عظیم کشور، پتانسیل برای رشد شرکت‌های ایرانی در سطح جهان وجود دارد. درواقع، بایستی سیاست‌هایی برای بهره‌برداری از مزیت‌های نسبی ایران تدوین گردد، به‌طوری‌که در آینده شاهد حضور شرکت‌های ایرانی در لیست فورچون ۵۰۰ جهانی باشیم.
برگرفته از گزارش: (TADBIR CONSULTING GROUP (TCG

نمودار مقایسه تغییرات سهم کشورها در سال‌های مختلف در لیست فورچون ۵۰۰

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

error: Content is protected !!