مروری بر ظرفیت های استانی خراسان رضوی

• معدن

خراسان رضوی ۴۶ نوع مادۀ معدنی دارد که مهم‌ترین آن سنگ‌آهن است. این استان قطب سنگ‌آهن شرق کشور به شمار می‌رود، علاوه بر آن مس، سیلیس و کرومیت از دیگر ذخایر معدنی ارزشمند این استان به شمار می‌روند که واحدهای صنعتی و فرآور بسیار در کنار آن‌ها شکل‌گرفته است.
مواد فلزی شامل سنگ‌آهن، منگنز، طلا، کرومیت و مس و مواد غیرفلزی شامل خاک صنعتی، سلیس، کائولن، زغال‌سنگ، مصالح ساختمانی و سنگ‌های تزیینی عمدۀ معادن استان خراسان رضوی را تشکیل می‌دهند.
تعداد پروانۀ بهره‌برداری معدنی معتبر در خراسان رضوی ۹۱۴ فقره بوده است که با ذخیرۀ ۲.۷۷ میلیارد تن و استخراج اسمی ۳۹.۶ میلیون تن با سرمایه‌گذاری ۱۰۹ هزار و ۷۲ میلیارد ریال، اشتغال‌زایی برای ۱۰ هزار نفر ایجاد کرده است.
بیشترین فعالیت‌های معدنی استان در دو شهر سرخس و خواف متمرکزشده است. عمده معادن و صنایع فرآوری معدنی شامل سنگ‌های تزیینی، خاک‌های صنعتی، کارخانه‌ها سیمان، طلا، کرومیت (فروکروم سبزوار)، کائولن (کائولن شویی خراسان در تربت‌حیدریه)، کاشی و سرامیک، سنگ گچ، گچ‌خاکی، آهک است.

• خدمات

بزرگ‌ترین بخش اقتصادی استان ازنظر ارزش‌افزوده و اشتغال، بخش خدمات است. محور عمدۀ کسب‌وکارها در بخش خدمات، گردشگری است. عمده خدمات درزمینۀ سفر، اقامت، پذیرایی و تولید سوغات حول محور گردشگری، بسط و توسعه یافته‌اند و حتی بخش‌های دیگر نظیر صنعت و کشاورزی نیز از آن متأثر شده‌اند. علیرغم وجود این ظرفیت عظیم و منحصربه‌فرد، رشد بخش گردشگری به‌صورت نظام‌مند و هدفمند شکل نگرفته و حجم زیاد گردشگر و زائر سبب گستردگی خدمات عمومی شده است. درواقع، این مزیت استان سبب نشده تا خدمات رقابتی‌تر و یا متفاوت‌تری نسبت به دیگر استان‌ها ارائه گردد.
این خدمات، قابلیت به‌کارگیری و جذب بخش قابل‌توجهی از نیروی کار استان را داراست. به‌عنوان‌مثال، یکی از بخش‌های مهم خدماتی استان به‌واسطۀ وجود حدود ۴۰ درصد از هتل‌های کشور، هتلداری است. سهم بالای گردشگری موجب شده تا مشاغل مرتبط مانند خدمات پذیرایی مجتمع‌های تفریحی، تولید سوغات، حمل‌ونقل، راهنمای تور و … نقش مهمی در اشتغال استان ایفا کنند. شهر مشهد بیش از ۵۰ درصد اشتغال خدماتی استان را به خود اختصاص داده است. استان خراسان رضوی درزمینۀ تعداد زائرین و گردشگران داخلی و خارجی در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است (بین ۱۲ تا ۳۰ میلیون نفر). شهر مشهد به‌عنوان پایتخت معنوی ایران یکی از بزرگ‌ترین مراکز ارائه خدمات اقامتی و تفریحی و گردشگری و زیارتی در کشور است؛ به‌طوری‌که بیش از ۵۰ درصد از کل ظرفیت اقامتی کشور تنها در این شهر مستقرشده است.