ثروت آفرینی در کشاورزی
تجربیات حاصلشده طی چند دهه گذشته، نشان داده که فعالیت در بخش کشاورزی میتواند در صورت رعایت اصول علمی و تجربی، درآمدزا و آیندهساز برای نسل فعلی و آینده باشد که به ترتیب اهمیت میتوان به عوامل کلیدی آن اشاره کرد:
الف. زمین بکر و پربازده میتواند اساس یک پروژه موفق را توجیه کند. زمینی که دارای خاک زنده با عمق مناسب حاوی میکرو و ماکرو ارگانیزمها و مقدار مواد آلی آن از ۲درصد به بالا باشد، تا بتوان به کمک مواد آلی خاک، محصولاتی تولید کرد که بهجرأت روی آنها برچسب ارگانیک زده شود.البته چنین اراضی در کشورمان محدود و بسیار گران است، ولی میتوان در مدت حداقل ۵سال مشابه آن را با مدیریت تعریفشده احیا و برای آن ارزش افزوده ایجاد کرد.
ب. در کشورمان اراضیای سراغ داریم که بدون آب شیرین و خاک قلیایی با PH بیش از ۵/۸ هستند که برای احیای چنین اراضی باید هزینههای زیادی را در مدت بیش از ۵سال صرف کرد که البته قیمت این قبیل اراضی نیز امروز، حداقل است.
ج. ولی اراضی با خاک و آب بهاصطلاح لبشور نیز یافت میشوند که در شرایط فعلی نمیتوان از این قبیل اراضی هم محصولی با تضمین اقتصادی بودن تولید کرد که بسیاری از کشاورزان بدون توجه به رعایت گردش زراعی و تنها به کمک کودهای شیمیایی، برداشت حداقلی را دارند ولی بهتدریج خاک را نیز تخریب میکنند و این روند هنوز هم ادامه دارد. با اینحال میتوان این اراضی درجه۳ را با رعایت برنامه زمانبندی ۳ساله، اصلاح و آماده کشت و کار با بهرهوری کاملاً اقتصادی برای آینده کرد که تمهیداتی را میطلبد.
تمهیدات اصلاح اراضی
۱- از بهکار بردن هر نوع گاوآهن در آن پرهیز شود.در سالهای نخست سعی شود که با ادوات «سابسویلر» در صورت امکان به عمق ۸۵سانتیمتر و تراکتورهای بیش از ۲۰۰ قوه اسب، تخلخل لازم در خاک ایجاد شده و تا عمق مناسب هوادهی صورت گیرد.
۲- در مرحله بعدی، میتوان با دستگاه خاکورز مرکب، خاک سطحی را صاف و آماده کاشت بذر کرد. متعاقب این عملیات، باید خاک مزرعه آماده کاشت با روش حفاظتی شود که در این مرحله، با یک دستگاه کشت مستقیم مجهز به مکانیزمهای سطحی، بذرکار کودکار، بذر غلات در سال نخست با رعایت قرار گرفتن کود شیمیایی در ۵سانتیمتری زیر بذر، باید عملیات حفاظتی رعایت شود.
۳- در سال دوم، محصول غلات در چنین اراضی در دیم حداقل ۲تن و در کشت آبی حداقل ۶تن محصول قابل برداشت هستند.
۴- در سال دوم، در حالی به کشت دانههای روغنی میپردازیم که نیمی از کاه گندم بر روی بستر خاک قرار دارد و بذر دانههای روغنی بهوسیله دستگاه کشت مستقیم در عمق ۵سانتیمتری، درواقع در زیر خاکی که مالچ کاه و کلش روی آن قرار دارد، کاشته میشود که کاه نهتنها از تبخیر آب سطحی خاک جلوگیری میکند، بلکه از همان سال دوم نیز شروع به پوسیدن میکند.
۵-در فصل بعد که محصول دانههای روغنی مثلاً کلزا برداشت شد، مجدداً نیمی از بقایای آن بر روی خاک باقی میماند که این بقایا بر سهم مالچ روی خاک سطحی میافزاید و در سال بعد به عنوان پوسیده روی سطح رویی خاک میماند.
۶- در فصل بعدی، نوبت به کشت ذرت دانهای یا علوفهای میرسد، که باز هم پس از برداشت، نیمی از بقایای آن روی سطح خاک باقی میماند که لازم است ساقههای آن با دستگاه ساقهخردکن، به صورت ذرات ریزتری درآیند.
۷- این گردش زراعی در فصول و سالهای بعد هم ادامه مییابد تا مقدار هوموس خاک بهتدریج، هم روی سطح خاک و هم در سطح زیرین آن با افزایش میکرو و ماکروارگانیزمها ازجمله کرمهای خاکی افزایش یابد که این تحولات موجب میشود در سالهای بعد بهتدریج از مقدار کودهای شیمیایی کاسته شده و در سالهای پنجم به بعد حداکثر به ۲۰درصد برسد.
۸-در این صورت میتوان از بذرهای اصیل پربازده استفاده کرد که مورد تهدید کودهای شیمیایی قرار ندارند، تا قوه نامیه خود را از دست بدهند.
۹- با این روش، یعنی روند کشاورزی حفاظتی، نهتنها بر تولید در واحد سطح غلات، دانههای روغنی و ذرت افزوده میشود، بلکه کیفیت محصول نیز بهخاطر افزایش کیفیت خاک بهینه میگردد.
۱۰- حال پس از گذشت ۶-۵سال، در چنین خاکی میتوان محصولات راهبردی با رکوردهای بسیار بیشتر از میانگینها تولید کرد و در مقایسه با سایر فعالیتهای اقتصادی کسبوکار، ثروتآفرینی و کارآفرینی کرد و با حداقل نیروی متبحر کاری و حداقل مصرف آب، بیشترین محصول با کیفیت را بهدست آورد.
۱۱-حال ما در مزرعهای قرار گرفتهایم که میتوان مواد اولیهای در آن تولید کرد که بدون احتساب هزینههای حملونقل، مواد اولیهای را تولید میکند که براساس شناخت بازارهای داخلی و خارجی، نسبت به فرآوری آنها، میتوان ارزش افزوده لازم را با حفظ کیفیتها و استانداردهای لازم برای مشتریان تعریف کرد.
۱۲- ارزش چنین مزرعهای به تعداد کرمهای خاکی در مترمکعب خاک آن بستگی دارد که بهعنوان کارخانههای تولید هوموس یا مواد آلی هستند و حتی نماتدها که برخی از کشاورزان آنها را آفت بهشمار میآورند، در کنار سایر ماکروارگانیزمها مانند «پروتوزوها» و «میکروارگانیزمها»، سال به سال بر مقدار مواد آلی خاک میافزایند.
۱۳- چنین مزرعهای میتواند زمینهساز ایجاد زنجیرههای کامل تولید مواد اولیه، مواد فرآوریشده و فرمولهشده برای خوراک دام و طیور، موادغذایی برای مصرفکننده و سیستم حملونقل عرضه این محصولات به بازارهای داخلی و خارجی براساس تحویل باشد، چراکه با بازدید از چنین مزرعههایی، هر تاجر آیندهنگری سعی میکند که قراردادهای درازمدت را با صاحبان آن منعقد کند؛ زیرا در حال حاضر، کمتر مزرعهای در ایران وجود دارد که تمام این مراحل را رعایت کند و مزرعهای برای نسل حاضر و نسلهای آینده تدارک دیده باشد. بهجرأت میتوان این شیوه را پرسودترین و آیندهسازترین پروژه اقتصادی در کشورمان نامید و با الگوبرداری از آن، سودهای چندصدبرابری را تدارک دید.
مطالب مرتبط
مروری بر ظرفیت های استان خوزستان
30 آبان 1401اقتصاد در عصر دیجیتال
29 آبان 1401استراتژی تولید بدون کارخانه
17 آبان 1401گیاهان دارویی
28 فروردین 1400کشاورزی ارگانیک
28 فروردین 1400صنعت بازیافت
23 فروردین 1400