اقتصاد در عصر دیجیتال

29 آبان 1401

۰نظر

506 بازدید

ارزش‏ ۳۲٫۶‏ تریلیون‏ دلاری ‏اقتصاد‏ دیجیتال‏ در ‏سال‏۲۰۲۰

اقتصاد دیجیتال سهم بزرگی در اقتصاد جهان دارد و ارزش آن با ســرعت زیادی در حال افزایش است. با وجود اینکه بحث اقتصاد دیجیتال و افزایش سهم آن در اقتصاد کشورها از سالها قبل شروع شده بود ولی اگر همه گیری کرونا اتفاق نمی افتاد، ما به این سرعت در مسیر دیجیتالی شــدن حرکت نمی کردیم.

با همه گیری کرونا روند ورود به چهارمین انقلاب صنعتی در دنیا سرعت گرفته است و کشورها سرمایه گذاریهای زیادی را برای استفاده از فرصتهای موجود در دنیای دیجیتال آغاز کردهاند. در یک سال اخیر ما شــاهد افزایش استفاده از دنیای مجازی برای کار، تحصیل، تفریح و حتی برگزاری جلسات بین المللی بودیم. استفاده از فضای مجازی برای خرید کالاهای مختلف یا شناسایی شرکتهای ارائه دهنده خدمات در میان مردم رواج زیادی پیدا کرده است. همین مسئله سبب شد تا در این روزها اینترنت و فضای آنلاین به بخش جدانشدنی و مهمی از زندگی تبدیل شود. اما سوال مهم این است که ارزش اقتصاد دیجیتال در دنیا چقدر است و آیا پتانسیل بیشتری برای رشد در این فضا وجود دارد یا خیر؟

در دوران همه گیری کرونا اقتصاد دیجیتال با سرعت زیادی رشد کرد. این بحران سلامتی نشان داد که تاب آوری اقتصاد دیجیتال در شرایط بحرانی بسیار بالا است و به همین دلیل سرمایه گذاری در این دنیا میتواند کمک زیادی در جهت گذر از روزهای سخت و بحرانی محسوب شود. حتی مدلهای تازه اقتصادی هم خبر از نقش کلیدی اقتصاد دیجیتال برای دوره پساکرونا و تسریع روند بازسازی اقتصادی دارد. البته هنوز خطراتی هم در این فضا وجود دارد که باید برطرف شود. خطراتی از قبیل احتمال دزدی اطلاعات و حملات سایبری که در یک سال اخیر در بخشهای مختلف اقتصاد شاهد آن بودیم.

چین یکی از کشورهایی است که در سالهای اخیر برای توسعه اقتصاد دیجیتال سرمایه گذاری زیادی انجام داده است و در نظر دارد.ســهم اقتصاد دیجیتال به کل تولید ناخالص داخلی خود را تا سال ۲۰۲۵ به مرز ۵۰درصد برســاند. این در حالی اســت که در سال ۲۰۲۰ سهم اقتصاد دیجیتال در این کشور برابر با ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی بود و رشد ۲٫۵درصدی را نسبت به سال قبل از آن تجربه کرده بود.

سازمان تجارت جهانی پیشبینی کرده است توسعه استفاده از تکنولوژیهای دیجیتال سبب شود ارزش تجارت در دنیا ۲درصد در هر سال رشد کند و این سرعت رشد سالانه تا سال ۲۰۳۰ادامه داشته باشد. از طرف دیگر تجارت خدمات هم در دنیا رشد خواهد کرد و از ۱۶درصد در ســال ۲۰۱۶به ۲۵درصد در ســال ۲۰۳۰ خواهد رسید که این رشد هم به تکنولوژیهای دیجیتال اختصاص خواهد داشت.

امریکا و چین، دو صدرنشین

طبق گزارش منتشر شده توسط آکادمی تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات چین (CAICT)ارزش اقتصاد دیجیتال در ۴۷کشور مورد مطالعه در سال ۲۰۲۰به ۳۲٫۶هزار میلیارد دلار رسید که ۳درصد نســبت به سال قبل از آن رشد کرده بود. سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد دنیا در سال قبل برابر با ۴۳٫۷درصد بود. اصلیترین دلیل رشد اقتصاد دیجیتال در سال ۲۰۲۰ را میتوان افزایش به کارگیری دنیای تکنولوژی در بخش صنعتی دانست. سهم صنعت در توسعه اقتصاد دیجیتال در یک سال اخیر برابر با ۸۴٫۴ درصد برآورد شده است و چین بیشترین سرمایه گذاری را در این زمینه انجام داد. بر مبنای این گزارش ارزش اقتصاد دیجیتال در امریکا در ســال ۲۰۲۰به ۱۳٫۶هزار میلیارد دلار رســید که ۶۰درصد کل ارزش اقتصاد این کشور است. نرخ رشد سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد در ســال ۲۰۲۰برابر با ۵درصد اعلام شد و دومین نرخ رشد بالای اقتصاد دیجیتال ظرف یک ســال را به خود اختصاص داد. بالاترین نرخ رشد سالانه اقتصاد دیجیتال در سال ۲۰۲۰به چین اختصاص داشت.

این گزارش نشــان داد با وجود اینکه ارزش اقتصاد دیجیتال در کشــورهای آلمان و بریتانیا کمتر از چین است ولی سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد این کشورها بالغ بر ۶۰درصد است. در سال ۲۰۲۰ ارزش اقتصــاد دیجیتال در آلمان برابر با ۲٫۵۴هزار میلیارد دلار، در ژاپن برابر با ۲٫۴۸هزار میلیارد دلار و در بریتانیا برابر با۱٫۷۹ هزار میلیارد دلار بود.

بر مبنای این گزارش چین از نظر بزرگی اقتصاد دیجیتال در دنیا جایگاه دوم را دارد ولی سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد این کشور با تجربه رشد ۲٫۴ درصدی در یک سال منتهی به پایان سال ۲۰۲۰ به مرز ۴۰درصد رسید. ارزش اقتصاد دیجیتال چین در سال قبل برابر با۶٫۱هزار میلیارد دلار بود.

افزایش ثبات در اقتصاد دیجیتال چین

آمارها نشان داد با وجود همه گیری کرونا و چالشهایی که برای اقتصاد ایجاد کرد، اقتصاد دیجیتال در چین به ثبات بالاتری رسید و طی یک ســال با سرعت ۹٫۶درصد رشد کرد. این کشور توانست بالاترین نرخ رشد اقتصاد دیجیتال را در یک سال به خود اختصاص دهد و حاصل این رشد بالا در اقتصاد دیجیتال چین را میتوان در افزایش ۲٫۴درصدی ســهم اقتصاد دیجیتال به کل تولید ناخالص داخلی کشور تنها ظرف یک سال مشاهده کرد.

دلیل رشــد اقتصاد دیجیتال در این ســال را میتوان افزایش محدودیتهای کرونایی و نقش مهــم دنیای دیجیتال برای تداوم تولید و تجارت در کشور دانست. از طرف دیگر از خریدهای آنلاینذگرفته تا کلاسهای درس آنلاین، دنیای دیجیتال هر روز بیشــتر از روز قبل در زندگی انســانها جا باز کرده اســت و دولت چین با سرمایه گذاریهایی که در جهت توسعه زیرساختهای تکنولوژی و افزایش شمار طرحهای خلاقانه داشت، بستر را برای تداوم استفاده از دنیای مجازی در اقتصاد فراهم کرد.

در این گزارش نقش مهم توســعه اقتصاد دیجیتال در شرایط کنونی حاکم بر اقتصاد مورد تاکید قرار گرفت. در این گزارش آمده است: «در شرایط کنونی که چالشهایی مانند رشد پایین اقتصادی و افزایش متوسط سنی جمعیت در اغلب کشورها تجربه می شود، توسعه اقتصاد دیجیتال میتواند بستر را برای توسعه اقتصادی جامع و فراگیر در کشور فراهم کند و به افراد سالمند امکان دهد تا ضمن دریافت خدمات از طریق دنیــای دیجیتال برای دوره طولانیتری در بازار کار مشغول باشند و به خدمات رسانی به اقتصاد کشورشان بپردازند».

استراتژیهای مختلف در توسعه دیجیتالی

در بخش دیگری از این گزارش به اســتراتژی به کار گرفته شده توســط برخی از کشورها در جهت توســعه اقتصاد دیجیتال هم پرداخته شده است. مطالعات نشان داد رویکرد چین در این زمینه توسعه استفاده از اقتصاد دیجیتال در بخش صنعتی بود. سیاستی که باعث میشد حجم فعالیتهای صنعتی رشد کند و تابآوری آن در مقابل بحرانهای سلامتی مانند بحران کرونا و موجهای مختلف آن افزایش پیدا کند. به عنوان مثال میتوان از توســعه استفاده از روشهای پرداختی با موبایلها با اســتفاده از تکنولوژی ۵G اشاره

کرد. این کشــور برای توسعه استفاده از تکنولوژیهای ۵G در یک سال اخیر سرمایه گذاری زیادی انجام داده است. اما امریکا رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته اســت و بیشــتر سرمایه ها را صرف فعالیتهای خلاقانه و نوآورانه در دنیای تکنولوژی کرد. این سیاست میتواند مزایای زیادی برای اقتصاد دیجیتال درسطح دنیا ایجاد کند و مزیتهای اقتصادی زیادی را نیز نصیب امریکا خواهد کرد زیرا به کشور پیشــگام و صادرکننده این تکنولوژیها تبدیل شده است. سرمایه گذاری انجام شــده در اتحادیه اروپا روی ایجاد یک مدیریت یکپارچه در دنیای دیجیتال است که بستر را برای ایجاد یک اکولوژی اقتصاد دیجیتال یکســان در تمامی اروپا فراهم میکند. البته ایجاد پایه های قوی و قابل اعتماد اقتصاد دیجیتال هم در دستور کار اروپا قرار دارد.

در میان کشورهای اروپایی، آلمان بیشترین منافع اقتصادی را از دیجیتالی شدن بخش تولید به دست آورده است. این کشور رامیتوان به عنوان یکی از کشورهای پیشگام در زمینه تحول دیجیتالی بخش تولید معرفی کرد و این سیاست منافع زیادی را هم نصیب صنعت به خصوص صنعت خودروسازی کرده است. آلمان صنعتی ترین کشور اروپا اســت و در یک ســال اخیر تلاش کرده است تا آسیب پذیری بخش تولید را در مقابل بحرانهایی مانند کرونا به حداقل برســاند.

سرمایه گذاری در توسعه دیجیتال این کشور راهی است که برای ایجاد توازن در عرصه اقتصادی در دستور کار دولت قرار گرفته است.

جمع بندی

در پایان باید در نظر داشــت که اقتصاد دیجیتال نقش مهی در اقتصاد آینده دنیا خواهد داشت و همسو شدن با این تحولات، هم برای اقتصاد کلان کشورها ضروری است و هم برای افرادی که قصد ورود به بازار کار را دارند. در این روزها داشــتن مهارتهایی که در دنیای دیجیتال برای اشتغال ضروری است از اهمیت بالایی برخوردار اســت و افرادی که از این مهارتها بی بهره باشند نخواهند توانست در گذر از اقتصاد ســنتی به اقتصاد دیجیتال از فرصتهای کافی و مناسب شغلی برخوردار باشند.